Jodenvervolging in de Nederlandse literatuur 1945-1950
Onderbelicht is gebleven dat de Jodenvervolging al vaak eerder in de Nederlandse literatuur aan de orde kwamen dan in de geschied-schrijving en het publieke debat. Veel auteurs, Joods en niet-Joods, verwerkten dit gegeven al kort na de oorlog in romans en novellen. Naast bekende namen als Gerard Kornelis van het Reve, Theun de Vries, Willy Corsari en Jan de Hartog waren er ook minder bekenden, onder hen François Pauwels, Hélène Swildens, Daniël Dresden en Eugène van Herpen. Er waren zelfs romanciers die het aandurfden de gang naar de gaskamer te fictionaliseren of met een relativerende tongue-in-cheektoon te schrijven over onderduik en vervolging.

Uitgeverij Strengholt in oorlogstijd
Tussen 1941 tot 1970 gaf uitgeverij A.J.G. Strengholt boeken uit van de auteur Erna Koning-Manuel, wier man redacteur was van Strengholt. Door verraderlijk gedrag van dit echtpaar vonden verschillende mensen de dood. Na de oorlog werden ze met langdurige gevangenisstraf en een publicatieverbod bestraft. Desondanks bleef Strengholt hun werk uitgeven.

Kurt Lehmann alias Konrad Merz 
Kurt Lehmann (1908-1999) was een fysiotherapeut met ‘gouden handen’ uit Purmerend. Deze Berlijner kwam in 1934 naar Nederland. In 1935 verscheen op voorspraak van Menno ter Braak zijn roman Ein Mensch fällt aus Deutschland onder het pseudoniem Konrad Merz. In de boeken van na de oorlog gaat Merz vaak uit van de ervaringen van de fysiotherapeut Kurt Lehmann.

Duitse schrijvers lezen in het bezette Nederland 
Tussen 1940 en 1945 reisden heel wat Duitse dichters en romanschrijvers naar het bezette Nederland om uit hun door het nationaalsocialistische regime geprezen werk voor te lezen. Velen zijn vergeten, gereduceerd tot namen met een Entnazifizierungsdossier. Al kun je in Nederlandse bibliotheken nog aardig wat werk van hen vinden.

Inhoudsopgave

Jodenvervolging als thema in de Nederlandse (Enno van der Eerden)
Uitgeverij Strengholt in oorlogstijd (en daarna) (Rob Delvigne)
Kurt Lehmann alias Konrad Merz (Tim van der Grijn Santen)
Duitse schrijvers lezen in het bezette Nederland (Lo van Driel)
Ruthild Hahne, beeldhouwster in de DDR – Berliner Beobachter (Hans Olink)
Schoon & haaks: Joeri Kazakov, Lloyd Haft, Jack Spicer, Moos Cohen en James Joyce in Oostende  (Jan Paul Hinrichs)
Murk Salverda (1944-2018) – De Laatste Pagina (Paul Arnoldussen)

Advertentie

Meld je aan als abonnee van De Parelduiker en ontvang de verzamelde verhalen van Konstantin Paustovski of het Oorlogsdagboek 1940-1945 van Hanny Michaelis.

Toch wel het leukste tijdschrift van Nederland

Tzum