E.W.A. Henssen
Nogmaals het Rood Paleis
In aflevering 4 van de eerste jaargang van De Parelduiker plaatsten wij een korte beschouwing van Hans van Straten, gewijd aan het geheimzinnige gebouw aan de Amsterdamse Passeerdersgracht 17, waar Bordewijk zijn bordeel ‘Rood Paleis’ gesitueerd heeft. Van Straten memoreerde hoe Bordewijk, naar eigen zeggen, de ware geschiedenis en functie van het gebouw niet kende en hoe ook hij, Van Straten, niet achter de huidige bestemming komen kon. Daarop ontving de redactie twee reacties: een over het verleden en een over de toekomst van het Rood Paleis.
Over het verleden berichtte de Amsterdamse historicus Carol Schade, auteur van het in 1981 verschenen Woningbouw voor arbeiders in het 19de-eeuwse Amsterdam. Hij wist te melden dat het gebouw in 1850 gebouwd is als ‘Toevlugt voor Behoeftigen’. In de eerste winter werden er 1147 overnachtingen geboekt en 58.190 porties boekweit, gort en rijst genuttigd. Tijdens het tweede Nederlandsche Congres over het Armenwezen, gehouden in Felix Meritis op 27, 28 en 29 mei 1856, maakten de congresgangers o.a. excursies naar vormen van ‘moderne’ filantropie
als twee scholen, drie nieuwe woonblokken, een werkhuis én de Toevlugt! Zij zagen daar een eetzaal voor 400 man en een mannen- en vrouwenslaapzaal met resp. 40 en 30 houten kribben.
De andere reactie was afkomstig van de Amsterdamse architect Juust van Diemen, die ons erop wees dat het Rood Paleis tegenwoordig wordt bewoond en zelfs een fotostudio huisvest. Vorig jaar heeft Van Diemen in opdracht van een van de bewoners een kunstgalerie annex salon voor bijeenkomsten in het pand ontworpen. Op ver-
zoek van de galeriehoudster, Elisabeth den Bieman de Haas, voerde hij ‘Galerie Le Salon Rouge, le rendez-vous des arts et des lettres’ geheel in het rood uit.
De huidige bewoners, zo leert ons onderzoek ter plekke, zijn de gravinnen Natacha en Muriel de Marchant et d’Ansembourg en prinses Marina von Habsburg-Lothringen. Bordewijks Rood Paleis is daarmee ten slotte een echt paleis geworden.
