Over dit hoofdstuk/artikel

Dirk Leyman

over Jeroen Brouwers


+
Dirk Leyman (1965) is boekenredacteur bij De Morgen. Hij was samensteller en co-auteur van de literaire stedenboeken Gent, de dubbelzinnige (met Marco Daane) en Nice, muze van azuur. Hij is kernredactielid van DWB. In 2006 stichtte hij zijn literaire nieuwssite De papieren man.
1
Jeroen Brouwers, ‘Ik doe niet meer mee’ in Papieren levens. Feuilletons 6 (Zutendaal – Antwerpen/Amsterdam 2001), p. 186.
2
Idem, p. 174.
3
Interview met Jeroen Brouwers in Gwennie Debergh (red.), Brouwers in Brussel 1964-1976 (Brussel 2000), p. 24.
4
Idem, p. 27.
5
Paul de Wispelaere, in Het Vaderland, 27 oktober 1967.
6
René Gysen, in De Nieuwe Gazet, 3 november 1967.
7
Willem M. Roggeman, in Het Laatste Nieuws, 29 december 1967.
8
Brouwers in Brussel 1964-1976, p. 27.
9
Idem, p. 27.
10
Interview met Wam de Moor, in het weekblad De Tijd, 3 maart 1978. Geciteerd in Johan Vandenbroucke, Jeroen Brouwers. Het verhaal van een oeuvre [Schrijversprentenboek 54] (Amsterdam/Antwerpen – Den Haag 2005), p. 69.
11
Groetjes uit Brussel. Ansichtkaarten over liefde, literatuur en dood (Amsterdam 1969, herdruk 1989), p. 50-51.
12
Brief geciteerd in Kevin Absillis, Vechten tegen de bierkaai. Over het uitgevershuis van Angèle Manteau (1932-1970) (Antwerpen 2009), p. 444.
13
Jeroen Brouwers. Het verhaal van een oeuvre, p. 76.
14
Brief aan René Stoute, in Kroniek van een karakter. Deel 2. 1981-1986. De oude Faust (Schoten 1987), p. 381.
15
Jeroen Brouwers. Het verhaal van een oeuvre, p. 211. Interview met Martin Coenen in Humo, 6 juli 1989.
16
Jeroen Brouwers. Het verhaal van een oeuvre, p. 79.
17
De kwestie over de Arkprijs van het Vrije Woord komt uitgebreid aan bod in zijn ‘Rede bij de aanvaarding van de Geuzenprijs’ in 1982, in Vlaamse leeuwen (Amsterdam/Antwerpen 1994), p. 160-165.
18
Kroniek van een karakter. Deel 1. 1976-1981. De Achterhoek (Schoten 1986), p. 30.
19
Idem, p. 30.
20
De drie geciteerde fragmenten zijn afkomstig uit Jeroen Brouwers ‘Ik doe niet meer mee’ in, Papieren levens, respectievelijk p. 178-179 en 180-181.
21
Jeroen Brouwers. Het verhaal van een oeuvre, p. 143.
22
Kroniek van een karakter. Deel 1, p. 266.
23
Idem, p. 269.
24
Idem, p. 345.
25
Idem, p. 382.
26
Kroniek van een karakter. Deel 2, p. 43.
27
Idem, p. 34.
28
Vlaamse leeuwen, p. 135.
29
De rode telefoon (Leuven 1987), p. 13.
30
Idem, p. 27.
31
Vlaamse leeuwen, p. 131.
32
Zie www.tzalwelgaan.be/geuzenprijs.
33
Kroniek van een karakter. Deel 2, p. 62.
34
De rode telefoon, p. 16 en 17.
35
‘De trots van onze littekens’, in Vlaamse leeuwen, p. 504.
36
‘Dankwoord van de Ridder in de Kroonorde’, in Vlaamse leeuwen, p. 507-508.
37
‘Dankwoord Gouden Uil 2001’, in Papieren levens, p. 163.
38
Alles is iets, Dagboekbladen en brieven. Feuilletons lente 1998 (Zutendaal – Amsterdam/Antwerpen), p. 115-118 en p. 121-123.
39
Zie www.jeroenbrouwers.be/prijzen/huygens/juryrapport.html.
40
Zonsopgangen boven zee (Amsterdam 1977), p. 258.
41
Feuilletons. Extra Edietzie. Herfst 1996 (Zutendaal – Antwerpen/Amsterdam), p. 98-99.
42
Interview met Inge van den Blink in Vrij Nederland, 11 november 1995.
43
Feuilletons. Extra Edietzie, p. 99-100.
44
Satans potlood. Verhalen en verhandelingen. Feuilletons zomer 1997 (Zutendaal – Antwerpen/Amsterdam 1997), p. 97.
45
Zie diverse artikelen in De Morgen, 16-21 maart 2001. Onder meer: Kris Humbeeck, Ernst Bruinsma en Jan Stuyck, De affaire-Jeroen Brouwers en de sage van het manuscript, De Morgen, 21 maart 2001. Arjan Peters, ‘Jeroen Brouwers deed wat Dirk de Witte wilde’, de Volkskrant, 17 maart 2001.
46
Zie het dankwoord in De Standaard, 26 maart 2001 en in Papieren levens, p. 163-165.
47
Jeroen de Preter, ‘Jeroen Brouwers wint en hekelt Gouden Uil’, in De Morgen, 26 maart 2001.
48
Eva Berghmans, ‘Jongeren gaan ondergronds’, in De Standaard, 26 maart 2001.
49
Hans Verhoeven, interview met Angèle Manteau, in Bonanza, 23 april 2001.
50
De Morgen, 27 maart 2001.
51
De Standaard, 10 april 2001.
52
Bruno Vanspauwen, ‘Is Jeroen Brouwers een uil?’, in De Morgen, 28 maart 2001.
53
Leo Pleysier, brief aan Brouwers, in De Morgen, 28 maart 2001.
54
Interview met Jeroen Brouwers in Vrij Nederland, 14 april 2001.
55
Humo, 10 april 2001.
56
De citaten komen uit ‘Ik doe niet meer mee’, in Papieren levens, p. 167-191.
57
Jeroen Brouwers. Het verhaal van een oeuvre, p. 275.
58
Meer details, het juryrapport en het onuitgesproken dankwoord: www.jeroenbrouwers.be/archief/romans/kamers/multatuli.html.
59
Brouwers had al eerder geschreven over het ceremonieel van de uitreiking van de Prijs der Nederlandse Letteren, zie onder meer over de uitreiking aan Harry Mulisch op 23 november 1995 in het Brusselse Koninklijk Paleis te Brussel, die hij bijwoonde: De rode telefoon, p. 71 e.v.
60
Het laatste Nieuws, 13 oktober 2007. Zie ook Het Belang van Limburg, 18 september 2007.
61
Interview met Jeroen Brouwers, in de Volkskrant, 19 oktober 2007.
62
Tom Naegels, Erik Vlaminck en Koen Stassijns, ‘Bedankt voor de bloemen, of hoe de lage landen hun schrijvers eren’, in De Morgen, 20 oktober 2007. De demarche van Tom Naegels was opmerkelijk: op 20 november 2001 had Naegels in De Standaard uitgehaald naar Jeroen Brouwers, omdat hij de petitie waarin het ontslag werd geëist van minister van Cultuur Bert Anciaux naar aanleiding van de zaak-Reve en de Prijs der Nederlandse Letteren had ondertekend: ‘Volgens hun petitie heb je [Bert Anciaux – dl] “de hoogste literaire onderscheiding in het Nederlandse taalgebied onherroepelijk beschadigd” door aan de Belgische koning te vragen om de Prijs der Nederlandse Letteren niet uit te reiken. Het eerste wat mij dan opvalt is dat Jeroen Brouwers de petitie mee ondertekend heeft. Brouwers, was dat niet de man die nooit nog naar een prijsuitreiking wilde komen, omdat hij dat allemaal circussen vond? En kreeg hij daarvoor geen applaus van vele collega’s, onder wie verschillende die nu de petitie ondertekend hebben? Plots blijkt zo’n uitreiking een “belangrijk ceremonieel”, een rite zonder welke een schrijver niet in het Pantheon kan worden bijgezet.’
63
Zie de uitgebreide berichtgeving op de site De papieren man (www.depapierenman.nl of be) in de betrokken periode over de kwestie.
64
De Morgen, 25 oktober 2007.
65
Zie www.zutendaal.be, onder ‘foto’s’.
66
de Volkskrant, 23 april 2008.
67
Deze citaten en volgende steeds afkomstig uit Sisyphus’ bakens. Een vloekschrift. Feuilletons 8 (Zutendaal – Amsterdam/Antwerpen 2009).
68
Zie www.deburen.eu en zoek op ‘Brouwers’ en ‘Deleu’.
69
Zie www.jeroenbrouwers.be/nieuws/cultuurprijs.html.